การบันทึกเสียงทั้งในและนอกสถานที่ด้วย Handheld Recorder

ทางโปรปลั๊กอินได้ส่ง Tascam DR-07X ซึ่งเป็น Handheld Recorder มาให้ผมทดลองใช้งาน บทความตอนนี้เราจะมาพูดถึงเทคนิคต่างๆ ที่ทำช่วยให้การการบันทึกเสียงจาก Handheld Recorder มีคุณภาพดี เหมาะสมกับงาน

เทคนิคการใช้ Handheld Recorder บันทึกเสียงให้ได้คุณภาพ

สองสิ่งสำคัญที่เป็นข้อหลักในการใช้งาน Handheld Recorder ก็คือ ตำแหน่งการวางและความแรงของสัญญาณในการอัด

• ตำแหน่งการวาง Handheld Recorder กับระยะของเสียงที่อัดเป็นเรื่องที่ต้องให้ความสำคัญอย่างมาก เพราะเกี่ยวกับเรื่องลักษณะมิติของเสียงและคุณภาพของเสียง ถ้าเป็นการอัดเสียงบรรยากาศ การแสดงดนตรีสด เราวาง Handheld Recorder ห่างจากแหล่งเสียงได้ แต่ถ้าเป็นงานแบบ Vlog หรือการพูดคุยสัมภาษณ์ ระยะที่เก็บเสียงพูดได้ดีคือช่วงไม่เกิน 1.5 เมตร จากคนพูด โดยที่ระยะนี้เสียงของสิ่งแวดล้อมโดยรอบอย่างเช่น เสียงก้องจากตัวห้องจะมีผลต่อเสียงที่บันทึกน้อย เสียงที่ได้มีความชัดเจน แต่หากระยะห่างออกไป เสียงพูดก็จะเริ่มมีบรรยากาศความก้องของพื้นที่อัดเข้ามาแทรก ทำให้ความชัดเจนน้อยลง
  ดังนั้นข้อสำคัญอย่างแรกในการใช้ Handheld Recorder ก็คือหาตำแหน่งการวางที่เหมาะสม ที่เก็บเสียงที่อัดได้ชัดเจน
• ความแรงสัญญาณในการอัด – สิ่งผิดพลาดที่ผมเจอบ่อยที่สุดจากการดูยูทูบ Vlog ต่างๆ ที่ใช้ Handheld Recorder อัดเสียง ก็คืออัดมาแล้วสัญญาณเสียงแรงไป ซึ่งทำให้ตัวเสียงพัง เสียงแตก ฟังไม่รู้เรื่อง คุณภาพเสีย ดังนั้นก่อนเริ่มอัดเสียง ตรวจสอบความแรงสัญญาณให้แน่ใจว่าช่วงที่เสียงดังสุด ความแรงสัญญาณจะไม่ไปแตะที่ 0db Handheld Recorder อย่าง DR-07X ปรับความแรงการรับเสียงได้ง่ายๆ โดยปุ่ม +,- ที่ตัวเครื่องแค่ทำให้ได้ในเรื่องการดูแลตำแหน่งการวางและความแรงสัญญาณให้ดี การอัดเสียงจาก Handheld Recorder ก็จะได้คุณภาพการใช้งานที่ดีแล้ว

จุดเด่น

• ไมค์ที่เป็นระบบ Stereo ทำให้เหมาะกับการนำไปบันทึกการซ้อม การแสดงสด ใช้เป็นไมค์ Overhead หรือใช้เป็นไมค์อัดเครื่องดนตรีได้ทุกชิ้น โดยเสียงที่ได้มีคุณภาพดี ถ้าใช้ DR-07X เป็นไมค์อัดร้อง ต้องใช้ฟองน้ำกันลมที่ตัวไมค์ด้วย
• มีระบบการอัดแบบบันทึกเสียงซ้ำได้ (Overdub) โดยเสียงที่อัดทับกับเสียงเก่าจะถูกบันทึกเป็นไฟล์ใหม่ เราใช้ประโยชน์ตรงนี้ในงานดนตรีได้ เช่น เรามีดนตรี Backing Track อยู่ แล้วนำไฟล์ดนตรีนั้นใส่ลงในเครื่อง DR-07X จากนั้นเราสามารถอัดแบบ Overdub โดยเล่นไฟล์ Backing Track แล้วอัดเสียงร้องของเราเข้าไป ก็จะได้ไฟล์ใหม่ที่มีเสียงร้องที่เราอัดกับดนตรี Backing Track รวมกันอยู่ในไฟล์นั้น โดยไฟล์ต้นฉบับยังเหมือนเดิมไม่ถูกปรับแต่ง และเรายังใส่รีเวิร์บให้เสียงที่อัดได้อีกด้วย โดยใช้รีเวิร์บที่ DR-07X ให้มา

เทคนิคการใช้นอกสถานที่(กลางแจ้ง)

การถ่ายทำงานกลางแจ้งในบริเวณที่มีเสียงแวดล้อมเยอะ คุณสามารถอัดเสียงพูดให้มีคุณภาพได้โดย

• ให้ตัว Handheld Recorder อยู่ห่างจากผู้พูดไม่เกิน 1.5 เมตร แล้วตั้งมุมการรับเสียงของไมค์ให้แคบ ให้รับเสียงโดยตรงจากผู้พูดเท่านั้น
• ฟองน้ำกันเสียงสำหรับไมค์ เป็นสิ่งที่ต้องมี เพื่อป้องกันเสียงลมที่พัดโดนไมค์ และถ้าสภาพแวดล้อมเสียงดังมาก คุณสามารถใช้ Handheld Recorder อย่าง DR-07X เป็นไมค์จ่อปากรับเสียงพูดได้ แต่สิ่งสำคัญคือต้องมีฟองน้ำกันเสียงลม ถ้าไม่มีฟองน้ำกันเสียง เมื่อพูดเสียงลมจากปากจะกระแทกที่ตัวไมค์ทำให้เสียงแตก นำไปใช้ไม่ได้
• Handheld Recorder อย่าง DR-07X สามารถต่อใช้กับไมค์ภายนอกได้ ถ้าเสียงโดยรอบดังมากจริงๆ ก็ใช้ไมค์เล็กแบบติดเสื้อ (Lavalier Microphone) ต่อเข้ามาเพื่อบันทึกเสียงได้

อัดแบบ Mono เพื่อเพิ่มคุณภาพงาน

Handheld Recorder อย่าง DR-07X ใช้การอัดเสียงแบบ Stereo โดยเสียงในแต่ละข้าง เกิดจากการรับเสียงของไมค์แต่ละตัวที่ตัว DR-07X ทำให้เกิดมิติซ้ายขวาสมจริงเหมือนการได้ยินเสียงอยู่ในสถานที่จริง ซึ่งการบันทึกเสียงแบบนี้เหมาะกับการเก็บรายละเอียดการแสดงสด หรือบรรยากาศเสียงแต่ในการทำงานอย่าง Vlog หรือรายการพูดคุยที่เราบันทึกเสียงพูดเป็นหลัก แนะนำว่าควรบันทึกเสียงแบบ Mono เพื่อตัดเรื่องมิติการแพนซ้ายขวาออก มีรายการบนยูทูบจำนวนมากที่ผิดพลาดในเรื่องนี้ ตัวอย่างเช่น รายการมีคนในรายการสองคนคือพิธีกรและแขกรับเชิญ โดยนั่งคุยกันซ้ายขวาหันหน้าเข้าหากล้อง ถ้าอัดเสียงแบบ Stereo ก็จะได้ยินการแพนของเสียงพูดออกลำโพงซ้ายหรือขวาตามตำแหน่งของคนพูด เสียงคนพูดสองคนก็จะสลับไปมาที่ลำโพง ทีนี้บางทีพิธีกรถามคำถาม 5 วินาที แขกรับเชิญตอบคำถามไป 10 นาที เสียงพูดของแขกรับเชิญก็ไปกองอยู่ที่ลำโพงข้างเดียวนานเป็น 10 นาที ซึ่งถือว่าทำให้คุณภาพในการฟังลดลง คนฟังต้องฟังการพูดเหมือนใช้หูข้างเดียวฟัง การอัดเสียงพูด เราไม่ได้ต้องการมิติการแพนเหมือนอยู่ในสถานที่จริง แต่ต้องการให้เสียงอยู่ตรงกลางเพื่อความชัดเจน การอัดเป็นโมโนช่วยในเรื่องนี้ เราสามารถอัดเสียงแบบ Stereo แล้วมาแปลงเป็น Mono ทีหลังได้ แต่ถ้าจะให้ง่ายแล้วไม่ต้องลุ่นว่าคนตัดต่อจะแปลงเสียงได้ไหม ก็ให้อัดเสียงแบบ Mono ตั้งแต่ต้นโดยการตั้งค่าที่ Handheld Recorder เลย

DR-07X กับงานดนตรี

เรามาดูกันว่า Handheld Recorder อย่าง DR-07X จะใช้งานในด้านดนตรีในรูปแบบไหนได้บ้าง

• อัดง่ายอัดเร็ว เก็บความคิดไว้ได้ทันที – ด้วยความง่ายในการใช้งานโดยเปิดเครื่องแล้วกดปุ่มอัดก็สามารถบันทึกเสียงได้ ทำให้ DR-07X เหมาะที่จะวางไว้ใกล้ๆ ตัว เพื่อเก็บความคิดหรือเดโมเพลงต่างๆ ที่นึกออก ซึ่งการสามารถบันทึกสิ่งที่คิดออกได้เร็วเป็นเรื่องสำคัญ ถ้าการอัดยุ่งยากขึ้นอย่างบนคอมที่ต้องเปิดคอม เปิดโปรแกรม ต่อไมค์ ทำหลายขั้นตอนกว่าจะอัดเสียงได้ บางทีความคิดหายไปก่อนได้
• DR-07X สามารถเป็น Audio Interface แบบ USB 2 in/2 Out ได้ โดยมีไดรเวอร์แบบ ASIO ให้ดาวน์โหลดจากเว็บของ Tascam ทำให้เราสามารถอัดเสียงโดยใช้ไมค์จาก DR-07X อัดเข้าสู่โปรแกรมทำเพลงได้โดยตรง