เลือกอ่านตามหัวข้อ

• Concentration and Subtle Sound
• Dynamic Contrast
• Dynamic Transient
• Impact
• Image
• Soundstage
• Sound Stage Width
• Sound Stage Depth
• Size of Music Piece
• Transparency
• Three-dimensional Sound
• Hi-Res Audio

Concentration and Subtle Sound (ความเข้มข้น และความเบาบางของเนื้อเสียง)

หากอธิบายง่ายๆ ก็คือ ความหนาแน่น หรือความเบาบาง ของเนื้อเสียงของดนตรีชิ้นต่างๆ เช่น ในหนึ่งเพลงเมื่อเราตั้งใจฟังอย่างพินิจพิจารณาอย่างตั้งใจ หากเสียงนักร้อง หรือเสียงดนตรีใดที่ฟังแล้ว เราสามารถสัมผัสเหมือนมีนักร้องมาร้องเพลงต่อหน้า หรือสัมผัสได้ถึงเสียงดนตรีชิ้นนั้นๆ มีความชัดเจนสมจริง เหมือนมีคนมาดีด สี ตี เป่า ข้างหูเรา ก็แสดงว่าซาวด์ หรือสิ่งที่เราสัมผัสด้วยหูของเรามีความเข้มข้น และชัดเจน แต่ถ้ารู้สึกแบบผิวเผิน เหมือนกับว่าเสียงชิ้นดนตรีนั้นลอยอยู่ตรงนั้นบ้างตรงนี้บ้างไม่มีความคงที่ แบบนี้หมายความว่าเนื้อเสียงไม่ชัดเจนนัก หรือชิ้นดนตรีนั้นๆ ให้เสียงที่มีมวล หรือเนื้อเสียงที่เบาบางนั่นเองครับ

Dynamic Contrast (ไดนามิก-คอนทราสต์)

คุณสมบัติที่ดีของเครื่องเสียงที่มีคุณภาพสูง เมื่อเราเร่งระดับเสียงขึ้น เครื่องเสียงที่ดีจะสามารถถ่ายทอดคุณภาพเสียงแบบต่อเนื่องมีความละเอียด ค่อยเป็นค่อยไปไม่กระตุก หรือก้าวกระโดดโผงผาง โดยเฉพาะ เครื่องดนตรีประเภท ดีด สี ตี เป่า และเสียงร้อง เป็นต้น

Dynamic Transient (ไดนามิก-ทรานเชี้ยนต์)

คุณสมบัติที่ดีของเครื่องเสียงที่มีคุณภาพสูง เมื่อเราเร่งระดับเสียงขึ้นจาก 0 dB ขึ้นไปเรื่อยๆ เครื่องเสียงที่ดีจะสามารถถ่ายทอดคุณภาพเสียงแบบต่อเนื่อง มีความละเอียด ตอบสนองอย่างรวดเร็ว และสมจริง ถึงแม้เสียงจะเกิดขึ้นแบบฉับพลันเพียงใดก็ตาม เครื่องเสียงที่ดีจะถ่ายทอดได้สมจริง รวดเร็วไม่แกว่ง เช่น สัญญาณเสียงที่เกิดจากการ เคาะ หรือตีเครื่องดนตรี ที่นักดนตรีกระทำต่อเครื่องดนตรีนั้นๆ เครื่องเสียงที่ดีนั้นต้องสามารถตอบสนองสัญญาณในลักษณะดังกล่าวที่ให้สปีดรวดเร็วสมจริง

Impact (อิมแพ็คหัวเสียง)

เสียงแรก หรือโน๊ตแรกของสัญญาณเสียงที่เครื่องดนตรีถูกกระทำ เครื่องเสียงที่มีคุณภาพ จะต้องให้หัวโน๊ตแรกของเสียงที่ประกอบด้วยความชัดเจน ความเร็วกระชับไม่แกว่ง ตัวเสียงที่มีความเข้มนวล มีมวลที่อิ่ม และสามารถสัมผัสได้ถึงขนาดของชิ้นดนตรีที่สมจริง เช่น หัวเสียงที่เกิดจากการเคาะคาเบลของกลองชุด จะให้ตัวเสียงที่มีขนาดเล็กกว่า หัวเสียงที่เกิดจากการตีกลองทอม หรือเหยียบกระเดื่องกลองเป็นต้น

Image (อิมเมจ)

ในความหมายก็คือ ลักษณะ หรือรูปลักษณ์เสียง ที่ให้รูปทรงเป็นชิ้นดนตรี เครื่องเสียงที่มีคุณภาพจะต้องสามารถให้รูปทรงของชิ้นดนตรีที่ชัดเจน ฟังมีมิติ และมีสัดส่วนที่สมจริง

Soundstage (ซาวด์สเตจ)

เสียงทั้งหมดที่เรียงรายโดยรอบในอากาศที่เราสามารถสัมผัสได้ถึงมิติเสียงที่สามารถบอกได้ว่า มีความกว้าง-ลึก ตื้น แคบของเวทีเสียง ซึ่งทั้งหมดนี้จะขึ้นอยู่กับคุณภาพของชุดเครื่องเสียงส่วนหนึ่ง ที่สามารถจะบอกตำแหน่งของชิ้นดนตรี ที่มีมิติใกล้ไกลแตกต่างห่างกันออกไป อีกส่วนหนึ่งก็ขึ้นอยู่กับการปรับตำแหน่งการวางลำโพงเป็นสำคัญ การวางลำโพงให้อยู่ตำแหน่งที่ดีที่สุดของการรับฟัง นั่นคือ ตำแหน่ง Sweet Spot และการปรับแต่งสภาพอะคูสติกในห้องสำหรับการรับฟังเป็นเรื่องสำคัญอันดับต้นๆที่ควรคำนึงถึง

Sound Stage Width (ความกว้างของเวทีเสียง)

อธิบายง่ายๆได้ดังนี้ครับ ชุดเครื่องเสียงที่แตกต่างกัน ย่อมให้มิติความกว้างของเวทีเสียงที่แตกต่างกัน แม้จะเปิดเพลงจากแหล่งกำเนิดเดียวกันก็ตาม นั่นก็เป็นเพราะคุณภาพที่แตกต่างกันส่วนหนึ่ง มิติเวทีเสียงที่กว้างขึ้นอยู่กับการจัดวางลำโพงด้วยส่วนหนึ่ง การจัดวางให้ลำโพง ทั้งซ้าย และขวาห่างออกไป ทำให้มีผลก็คือ ยิ่งห่างมิติของเวทีเสียงก็ยิ่งจะกว้างขึ้น แต่มิติเวทีเสียงที่กว้างมากเกินไป ใช่ว่าจะดีเสมอไป เพราะจะทำให้ความเข้มข้นของชิ้นดนตรีบริเวณตรงกลางเวทีนั้น มีมวลเสียงที่เจือจางเบาบางลง นั่นเองครับ

Sound Stage Depth (ความลึกของเวทีเสียง)

ระยะระหว่างชิ้นดนตรีที่อยู่ด้านหน้าสุดแนวระนาบตรงลงไปถึงชิ้นดนตรีที่อยู่ด้านหลังสุด เครื่องเสียงที่ดีๆ นั้นจะสามารถให้รายละเอียดความตื้นลึกของชิ้นดนตรี ตามตำแหน่งที่ถูกต้องและแผ่กว้าง ไม่ใช่หุบเข้าหาตรงกลางเวทีเป็นกระจุกเป็นก้อน เทคนิคการจัดวางลำโพงในข้อนี้คือ การขยับลำโพงทั้งสองข้างให้เข้าใกล้ชิดกันระดับหนึ่ง ข้อดีก็คือ จะทำให้ซาวด์มีความลึกของเวทีเสียงที่ชัดเจนขึ้น แต่ถ้าลำโพงทั้งสองข้างวางชิดกันมากเกินไป ชิ้นดนตรี ก็จะเบียดกันเป็นกระจุกอยู่ตรงกลาง ทำให้มิติเสียงโดยรวมแคบไม่กว้างครับ

Size of Music Piece (ขนาดของชิ้นดนตรี)

โดยปกติแล้ว ไม่ว่าเราจะรับฟังจากงานดนตรีที่เล่นบรรเลงสด หรือ เราฟังจากการบันทึกมาเบ็ดเสร็จ ในหนึ่งเพลงก็จะมีชิ้นดนตรีที่ใช้บรรเลง ที่เยอะพอสมควร ถึงเยอะมาก ขึ้นอยู่กับลักษณะของแนวเพลง และขนาดของวงดนตรี
เมื่อนำมาประกอบบรรเลงร่วมกัน ก็จะเกิดเป็นเสียงดนตรี ซึ่งก็จะมีเสียงหลักเสียงรอง และฮาร์มอนิกเสียง ต่างๆ ในระบบเสียงที่มีความสมบูรณ์เพียงพอก็จะจำแนกแยกแยะเสียงที่แตกต่างกันออกไปตามความจริง ตามหลักธรรมชาติของชิ้นดนตรีนั้นๆ เช่น เสียงขลุ่ย เสียงกีต้าร์ จะให้ขนาดเสียงตัวโน๊ตที่เล็กกว่าเมื่อเทียบกับเสียงกีต้าเบส ถึงแม้ว่าจะเล่นโน้ตตัวเดียวกันก็ตาม และในเครื่องดนตรีชิ้นเดียวกันก็จะให้ขนาดเสียงของตัวโน้ตแต่ละตัวที่ไม่ เท่ากันด้วย ความแตกต่างอันนี้จะเกิดจากระดับเสียงที่สูง-ต่ำไปตามออกเตปของตัวโน้ต เครื่องเสียงที่ดีๆ นั้นจะต้องสามารถแยกแยะคุณสมบัติดังกล่าวของเสียงออกมาได้อย่างชัดเจน และคุณสมบัติข้อนี้เรียกว่าเป็นรายละเอียดเบื้องลึก หรือ Inner Detail ของเสียงส่วนหนึ่ง

Transparency (ความใส)

หมายถึงลักษณะที่ทำให้สามารถสัมผัส มองเห็น หรือรับรู้ถึงรายละเอียดของชิ้นดนตรีบนเวทีทั้งหมด ตั้งแต่ระดับด้านหน้าจนลึกลงไป ถึงระนาบด้านหลังสุด เครื่องเสียงที่มีคุณภาพจะสามารถถ่ายทอดรายละเอียดต่างๆ ได้อย่างครบถ้วน ปราศจากความขุ่นมัว

Three-dimensional Sound (ความเป็นสามมิติ)

หมายถึง ภาพรวมของเวทีเสียงที่เกิดจากการจัดเรียงของชิ้นดนตรีขึ้นเป็นเวทีเสียง ที่ประกอบไปด้วยความกว้าง แคบ ความตื้น-ลึก และความต่ำ-สูง ก่อให้เกิดเสียงแบบสามมิติ
ลักษณะรูปแบบเสียงแบบนี้จะเกิดขึ้นได้จะต้องประกอบไปด้วย อิมเมจของชิ้นดนตรีแต่ละชิ้นก็ต้องมีรูปทรงที่สมบูรณ์ คุณสมบัติข้อนี้นอกจากจะต้องอาศัยประสิทธิภาพของชุดเครื่องเสียงที่ดีแล้ว สิ่งที่สำคัญกว่านั้นต้องอาศัยความละเอียดพิถีพิถันในการจัดวางลำโพง และสภาพอะคูสติกภายในห้องฟังที่เหมาะสมอีกด้วย

Hi-Res Audio (เสียงความละเอียดสูง)

เสียงซึ่งใช้อัตราการสุ่มตัวอย่างสูงกว่าใน CD และ MP3 สำหรับการเข้ารหัสในการเล่นเพลง เสียงความละเอียดสูงมีลักษณะเฉพาะด้วยความคมชัดสมจริง และความแตกต่างในรายละเอียด จึงทำให้เพลงโปรดของคุณมีชีวิตชีวาโดยเก็บรักษาข้อมูลได้มากกว่ากระบวนการแปลงข้อมูลเพลงที่บันทึกแบบต้นฉบับให้เป็นไฟล์ MP3 รูปแบบไฟล์เสียงความละเอียดสูงต่างๆ ได้แก่ WAV, DSD, ALAC, FLAC และ AIFF เครื่องเสียงที่ดีจะสามารถถ่ายทอดคุณภาพเสียงได้อย่างสมจริง ตามที่เราได้ป้อน Input เข้ามา หากเราป้อนไฟล์เสียงที่มีความละเอียดต่ำ เช่น คุณภาพไฟล์แบบ MP3 เสียงก็จะมีความละเอียดต่ำไปด้วย

และนี่ก็เป็นคำศัพท์ที่สำคัญๆ สำหรับนักเล่นเครื่องเสียง Audiophile ที่เรานำมารวมไว้ในบทความนี้ หวังว่าจะเกิดประโยชน์กับทุกท่านที่เข้ามาอ่าน และได้นำไปฝึกฝนทักษะการฟังสู่ความเป็นเลิศไปพร้อมๆ กันนะครับ

ผู้เขียน

Poovanun V.

คลั่งไคล้เครื่องเสียง และเสียงเพลง