Immersive Sound คืออะไร เปลี่ยนประสบการณ์การฟังอย่างไร ?

สารบัญ

• ทำความรู้จักเสียง Immersive
• วิวัฒนาการของเทคโนโลยีเสียง
• ประโยชน์ของเสียง Immersive
• เทคโนโลยีเสียง Immersive
• สรุป

ทำความรู้จัก Immersive Sound

Immersive Sound หรือ Immersive Audio เป็นเทคโนโลยีเสียงที่จำลองเสียงรอบทิศทางได้ 360 องศา ซึ่งบางคนอาจคิดว่านี่เป็นเทคโนโลยีที่พึ่งเข้ามา แต่ความจริงได้มีการวิจัยและพัฒนามาหลายสิบปีแล้ว เทคโนโลยีนี้จะลบข้อจำกัดของการฟังแบบสเตอริโอหรือ 2 ชาแนลไป โดยการใช้ลำโพงที่มากขึ้นและวางไว้รอบๆ ผู้ฟัง รวมถึงการใช้อัลกอริธึมการประมวลผลสัญญาณขั้นสูง

กุญแจสำคัญของระบบเสียง Immersive คือตำแหน่งและการวัดค่าที่แม่นยำของลำโพง เพื่อให้แน่ใจว่าคลื่นเสียงจะเดินทางถึงหูของผู้ฟังในเวลาที่เหมาะสมและมีทิศทางที่ถูกต้อง นอกจากนี้ อัลกอริธึมการประมวลผลสัญญาณขั้นสูงยังใช้เพื่อปรับปรุงเสียงโดยการเพิ่มตัวชี้นำเกี่ยวกับพื้นที่และการสะท้อน ช่วยเพิ่มประการณ์การฟังที่ดีและสมจริงยิ่งขึ้น

หนึ่งในองค์ประกอบหลักของระบบเสียง Immersive คือการใช้เสียงแบบ Object-Based เป็นเทคโนโลยีเสียงที่เก็บข้อมูลเสียงแต่ละเสียงให้เป็นรูปแบบวัตถุอิสระ แทนที่จะใช้เสียงตามช่องสัญญาณแบบเดิมๆ เสียงแบบ Object-Based ช่วยให้แต่ละเสียงถือเป็นวัตถุที่เป็นอิสระแยกจากกัน ทำให้เสียงสามารถเคลื่อนไหวไปรอบๆ ผู้ฟังแบบไดนามิกหรือก็คือสร้างเสียงที่มีความสมจริงมีชีวิตชีวายิ่งขึ้น

วิวัฒนาการของเทคโนโลยีเสียง

เทคโนโลยีเสียงนั้นได้ก้าวหน้าไปมากนับตั้งแต่มีการประดิษฐ์เครื่องบันทึกเสียงออกมาในปลายศตวรรษที่ 19 จาก โมโน เป็น สเตอริโอ และจากนั้นเป็น เสียงเซอร์ราวด์ ความก้าวหน้าแต่ละอย่างทำให้เราเข้าใกล้ประสบการณ์เสียงสมจริงยิ่งขึ้นกว่าเดิม แต่การพัฒนาล่าสุดในด้าน Spatial Audio และ Object-Based Sound นั้นได้ปฏิวัติวิธีที่เรารับรู้และโต้ตอบกับเสียง

เทคโนโลยี Spatial Audio ช่วยให้วิศวกรเสียงสามารถสร้างเวทีเสียง 3 มิติ โดยที่แหล่งกำเนิดเสียงแต่ละแหล่งสามารถวางตำแหน่งได้อย่างแม่นยำในพื้นที่หรือห้องนั้นๆ ทำให้เกิดความรู้สึกที่สมจริงแบบที่ไม่เคยมีมาก่อน เสียงแบบ Object-based ก้าวไปอีกขั้นด้วยการอยู่ในตำแหน่งแบบสมจริงแบบมีชีวิตชีวาและเคลื่อนย้ายภายในสนามเสียง เช่น เสียงเครื่องบินที่บินผ่าน จะได้รับรู้ถึงเสียงที่อยู่เหนือศรีษะจากด้านหน้าแล้วบินผ่านไปด้านหลัง 

ด้วยการถือกำเนิดของ Virtual Reality (VR) และ Augmented Reality (AR) ความต้องการเสียงที่สมจริงก็เพิ่มขึ้นตามมา โดยเทคโนโลยีเหล่านี้อาศัยเสียงเป็นอย่างมาก เพื่อสร้างความรู้สึกถึงตัวตนหรือวัตถุ และปรับปรุงประสบการณ์ผู้ใช้โดยรวม เป็นผลให้เทคโนโลยีเสียงได้รับการพัฒนาเพื่อตอบสนองความต้องการของสื่อใหม่เหล่านี้ 

ประโยชน์ของ Immersive Sound

Immersive sound นั้นสามารถมอบประโยชน์ได้มากมาย เพิ่มประสบการณ์การฟังและทำให้เนื้อหาเสียงมีชีวิตชีวา จะดีแค่ไหนหาก การชมภาพยนตร์ ฟังเพลง หรือเล่นเกม ของคุณสมจริงกว่าที่เคย และนี้คือประโยชน์หลักๆ ที่เห็นได้ชัด ที่เราหยิบยกมา

• มอบประสบการณ์การฟังที่สมจริง: ระบบเสียง Immersive สามารถจำลองทิศทางและระยะของเสียงได้ ทำให้ผู้ฟังรู้สึกเหมือนได้ยินเสียงอยู่รอบตัว ไม่ว่าจะอยู่ด้านหน้า ด้านหลัง ด้านบน หรือด้านล่าง ช่วยให้ผู้ฟังรู้สึกเหมือนอยู่ในเหตุการณ์จริง
• ทำให้ผู้ฟังรู้สึกเหมือนอยู่ในเหตุการณ์จริง: ระบบเสียง Immersive สามารถช่วยสร้างบรรยากาศที่สมจริงได้ ตัวอย่างเช่น เสียงของเครื่องบินรบที่บินอยู่เหนือหัวผู้ชมในภาพยนตร์สงคราม สามารถช่วยให้ผู้ชมรู้สึกเหมือนอยู่ในสนามรบจริง
• ช่วยให้ผู้ชมภาพยนตร์อินไปกับภาพยนตร์/เพลงมากขึ้น: ระบบเสียง Immersive สามารถช่วยเพิ่มความน่าสนใจของภาพยนตร์ได้ ตัวอย่างเช่น เสียงของเพลงประกอบภาพยนตร์ที่สามารถได้ยินรอบทิศทาง สามารถช่วยให้ผู้ชมรู้สึกอินไปกับภาพยนตร์มากขึ้น
• ช่วยให้ผู้ฟังเพลงรู้สึกเหมือนอยู่ในคอนเสิร์ตมากขึ้น: แน่นอนว่าการรับชมคอนเสิร์ตสดๆ นั้นประสบการณ์ที่หาอะไรมาแทนได้ยาก แต่ก็ใช่ว่าทุกคนจะสะดวกเดินทางไปดูคอนเสิร์ตทุกคอนเสิร์ตที่อยากดูได้ ระบบเสียง Immersive สามารถช่วยเพิ่มความสมจริงของคอนเสิร์ตได้ ตัวอย่างเช่น เสียงของศิลปินและเสียงดนตรีรอบทิศทาง สามารถช่วยให้ผู้ฟังรู้สึกเหมือนอยู่ใกล้ชิดกับศิลปินมากขึ้น ทำให้รู้สึกเหมือนอยู่ในคอนเสิร์ตจริงๆ 

• ช่วยให้ผู้ฟังเพลิดเพลินกับเสียงเพลงและภาพยนตร์ได้อย่างสมจริงยิ่งขึ้น: ระบบเสียง Immersive สามารถช่วยเพิ่มความสนุกสนานในการฟังเพลงและดูภาพยนตร์ รวมถึงการเล่นเกม ตัวอย่างเช่น เสียงของเสียงเอฟเฟกต์ในเกมที่สามารถได้ยินรอบทิศทาง สามารถช่วยให้ผู้เล่นเกมรู้สึกเหมือนอยู่ในเกมมากขึ้น

นอกจากนี้ ประโยชน์ของ Immersive ยังมีอีกมากมาย เช่น สามารถใช้เพื่อการศึกษา การฝึกอบรม หรือการรักษา เป็นต้น ในอนาคตระบบเสียง Immersive คาดว่าจะได้รับความนิยมมากขึ้นเรื่อยๆ เนื่องจากเทคโนโลยีนี้สามารถมอบประสบการณ์การฟังที่สมจริง ควบคู่ไปกับ VR และ AR

เทคโนโลยี Immersive Sound

ระบบเสียง Immersive ในปัจจุบันมีให้เลือกหลายรูปแบบ เช่น Dolby Atmos, DTS:X และ Auro-3D แต่ละรูปแบบจะมีวิธีการจำลองทิศทางและระยะของเสียงที่แตกต่างกันไป

Dolby Atmos เป็นในเทคโนโลยีเสียง Immersive ที่ได้รับความนิยม ที่ได้รับความนิยมมากที่สุด ระบบนี้ใช้เทคโนโลยีที่เรียกว่า object-based audio ซึ่งทำให้สามารถกำหนดตำแหน่งของเสียงแต่ละเสียงได้อย่างอิสระโดยไม่ยึดติดกับลำโพงใดลำโพงหนึ่ง ทำให้มีอิสระในการวางลำโพงมากขึ้น

DTS:X เป็นอีกหนึ่งเทคโนโลยี Immersive ที่แข่งขันกับ Dolby Atmos เป็นระบบเสียง Immersive ที่พัฒนาโดย DTS ระบบนี้ใช้เทคโนโลยีที่เรียกว่า object-based audio เช่นเดียวกับ Dolby Atmos แต่มีจุดเด่นในเรื่องความยืดหยุ่นในการรองรับรูปแบบการจำลองเสียงที่หลากหลาย

Auro-3D เป็นระบบเสียง Immersive ที่พัฒนาโดย Auro Technologies ระบบนี้ใช้เทคโนโลยีที่เรียกว่า Auro-Matic ซึ่งสามารถจำลองเสียงได้ 11.1 แชนเนล ซึ่งมากกว่าระบบเสียง Immersive รูปแบบอื่นๆ

Sony 360 Reality Audio ใช้เสียงแบบ object-based และอัลกอริทึมเสียงแบบ personalized spatial เพื่อสร้างประสบการณ์เสียง 3 มิติ ใช้ในอุตสาหกรรมเพลงเป็นหลัก และช่วยให้ผู้ฟังรู้สึกเหมือนอยู่ในสตูดิโอบันทึกเสียงร่วมกับศิลปิน

สรุป

ธรรมชาติของหูมนุษย์เรานั้นถูกออกแบบมาให้รับเสียงรอบตัวแบบ 3 มิติ การออกแบบระบบเสียงให้ใกล้เคียงกับเสียงที่มีอยู่ในธรรมชาติจึงเป็นสิ่งที่ยากและท้าทาย เพื่อให้เวลาฟังเสียงในระบบนั้นๆ แล้วมีความรู้สึกเหมือนกับว่าได้เข้าไปอยู่ร่วมในเหตุการณ์หรือสถานที่ ในปัจจุบันจึงมีระบบเสียงสามมิติที่เรียกว่า Immersive Audio เกิดขึ้นมากมายหลายระบบ แต่ละระบบก็จะมีข้อดีข้อเสียข้อกำหนดต่างๆ แตกต่างกันออกไป และเป็นการรองรับการมาของ VR และ AR ที่มีความต้องการเสียงที่สมจริงขึ้น