หากคุณมีลำโพงเสียงดีๆสักใบหรือสองใบแล้ว สิ่งที่สำคัญและมีผลกับเสียงของลำโพงใบโปรดของคุณก็คือสายลำโพงและสายสัญญาณ วันนี้เรามี เทคนิคการเลือก สายลำโพง ให้เหมาะกับลำโพงของเรา จะมีวิธีไหนบ้างและทำให้เสียงดีขึ้นจริงหรือมั้ย ? เรามีคำตอบมาให้แล้วครับ

เทคนิคการเลือก สายลำโพง ให้เหมาะกับลำโพงของเรา

สารบัญ

• สายลำโพง คืออะไร สำคัญอย่างไร ?
  • ความต้านทานหรืออิมพีแดนซ์ส่งผลต่อประสิทธิภาพอย่างไร?
• วัสดุที่ใช้ทำตัวนำสัญญาณภายในสาย
• Connector ที่นิยมใช้งานร่วมกับสายลำโพง
  • หัวแบบ Speakon
  • หัวแบบ BANANA PLUG
  • หัวแบบเปลือย (Bare-Wire)
  • หัวแบบ PHONE 6.3 MM. TS
• เทคนิคการเลือกสายลำโพง
• สรุป

สายลำโพง คืออะไร สำคัญอย่างไร ?

สายลำโพง หรือ สายแจ็คลำโพง คือสายสัญญาณที่ทำหน้าที่นำสัญญาณไฟฟ้าจากเครื่องขยายเสียง (แอมป์) ไปยังลำโพง เพื่อให้เกิดเสียงเพลง เสียงพูด หรือเสียงอื่นๆ ขึ้นอยู่กับสัญญาณที่ส่งผ่าน สายลำโพงมีหลายขนาด หลายวัสดุ และหลายราคา ขึ้นอยู่กับการใช้งานและความต้องการ สายลำโพงมีความสำคัญต่อคุณภาพเสียงโดยตรง เพราะส่งผลต่อ 3 ปัจจัยหลัก ดังนี้

1. ความสามารถในการขับเคลื่อนกำลังไฟฟ้า: สายลำโพงที่มีขนาดใหญ่และคุณภาพดี จะสามารถนำกระแสไฟฟ้าได้ดี ทำให้เสียงที่ออกมาเต็มประสิทธิภาพ
2. คุณภาพของการส่งสัญญาณ: สายลำโพงที่มีคุณภาพดี จะช่วยลดการสูญเสียสัญญาณ ทำให้เสียงที่ออกมาคมชัด ใส และไร้เสียงรบกวน
3. การตอบสนองความถี่: สายลำโพงที่มีคุณภาพดี จะสามารถส่งสัญญาณความถี่ได้ครบถ้วน ทำให้เสียงที่ออกมาครบทุกย่านความถี่

ความต้านทานหรืออิมพีแดนซ์ส่งผลต่อประสิทธิภาพอย่างไร?

โดยทั่วไป ความต้านทาน จะเริ่มส่งผลต่อประสิทธิภาพของลำโพงเมื่อความต้านทานมากกว่า 5% ของอิมพีแดนซ์ของลำโพง ความต้านทานจะได้รับผลกระทบจากปัจจัยหลัก 2 อย่าง คือ ความยาวของเส้นลวดและพื้นที่หน้าตัดของเส้นลวด (ความหนา)

ความสั้นและยาวมีผลต่อความต้านทาน ถ้าสายลำโพงมีความยาวมากไป จะไปลดค่ากระแสไฟฟ้าให้น้อยลง ส่งผลต่อรายละเอียดและความชัดเจนของเสียงได้ ซึ่งจุดนี้เราพอสรุปได้ว่า ความยาว ของสายลำโพงนั้นมีผลกับเสียงของลำโพงนั้นเอง โดยความยาวของสายลำโพงควรเริ่มต้นที่ 2 เมตร

ขนาดหน้าตัดของสายจะมีผลโดยตรงต่อคุณภาพเสียง หน้าตัดที่ใหญ่กว่าย่อมให้รายละเอียดเสียงที่เต็มกว่า หากมีการใช้กระแสสูงๆ ควรเลือกใช้สายลำโพงเส้นใหญ่และเป็นแกนเดี่ยว เพราะสายลำโพงเส้นเล็กกระแสของการวิ่งผ่านอาจจะไม่เพียงพอต่อลำโพงที่กินกำลังวัตต์หรือแอมป์ที่มีกำลังสูงๆ แต่สายลำโพงแกนเดี่ยวราคาจะค่อนข้างสูง แต่คุ้มค่าในการลงทุนซื้อ

วัสดุที่ใช้ทำตัวนำสัญญาณภายในสาย

ทองแดง เป็นวัสดุที่ใช้กันอย่างแพร่หลายสำหรับสายลำโพงเนื่องจากมีต้นทุนต่ำและมีความต้านทานต่ำนำไฟฟ้าได้ดี แต่ทองแดงนั้นสามารถทำปฏิกิริยา ออกซิไดซ์ ได้ เมื่อสัมผัสกับอากาศทองแดงบริสุทธิ์จะทำปฏิกิริยาและสร้างคอปเปอร์ออกไซด์ ที่เคลื่อบไปทั่วสาย ซึ่งปฏิกิริยานี้จะสร้างอุปสรรคระหว่างสายเคเบิลและลำโพง/แอมพลิฟายเออร์ ทำให้การเชื่อมต่ออ่อนลงได้ ดังนั้นจึงต้องหุ้มด้วยฉนวนอย่างดี

เงิน ได้รับความนิยมน้อยกว่าทองแดง มีความต้านทานต่ำนำไฟฟ้าได้ดีกว่าทองแดงเล็กน้อย แต่มีราคาแพงกว่าทองแดง 

ทอง ไม่เกิดปฏิกิริยาออกซิไดซ์ จึงสามารถใช้สำหรับหัวสายแบบ Termination ได้ แต่เนื่องจากมีความต้านทานสูงกว่าทองแดงหรือเงิน จึงไม่ค่อยได้ใช้ทำเป็นสายลำโพงมากเท่าไหร่

เช่นเดียวกับโลหะทั้งหมด ยิ่งมีความบริสุทธิ์มากเท่าไหร่ ต้นทุนก็จะยิ่งสูงขึ้น (ราคาต่อเมตร) และไม่ว่าจะส่งผลต่อเสียงมากน้อยเพียงใดนั้นก็ขึ้นอยู่กับความชอบส่วนบุคคลในการเลือกซื้อ

Connector ที่นิยมใช้งานร่วมกับสายลำโพง

อุปกรณ์ประเภทสายลำโพง มีหน้าที่นำสัญญาณระหว่าง เครื่องขยายเสียง ไปยังลำโพง จะมีขนาดตั้งแต่ เส้นขนาดเล็ก ไปจนถึงขนาดใหญ่ โดยส่วนมากในสายลำโพง 1 เส้น จะมีลักษณะนำสัญญาณ 2 เส้น ได้แก่ ขั้วบวก และขั้วลบ

สายลำโพงถือว่ามีความสำคัญไม่แพ้สายสัญญาณ ซึ่งสายลำโพงส่งผลต่อความสามารถในการขับเคลื่อนกำลัง และคุณภาพของเสียง ในการส่งสัญญาณจากเครื่องขยายเสียง ไปยังลำโพงโดยตรง

เช่น ในระบบเสียงที่ใช้เครื่องขยายเสียงที่มีกำลังขับสูงๆ แต่หากเราดันเลือกใช้สายลำโพงที่มีขนาดเล็ก และคุณภาพต่ำ จะทำให้ส่งผลต่อพละกำลังในการส่งกำลังจากเครื่องขยายเสียง ไปยังลำโพงขาดหาย และตกหล่น ไปอย่างแน่นอน