Gain และ Volume นั้นเป็นค่าที่เกี่ยวกับ dB ทั้งคู่ ถึงแม้ว่าการที่คุณเพิ่มทั้ง ​Gain และ Volume ผลลัพธ์ที่ได้คือความดังของเสียงที่ได้นั้นมากขึ้นเหมือนกันก็ตาม แต่ในความเป็นจริงแล้ว ทั้ง 2 อย่างนั้นแตกต่างกันอย่างมากในด้านของการใช้งาน หลังจากอ่านบทความนี้จบ คุณจะเข้าใจและเลือกใช้งาน Gain และ Volume ได้ดีขึ้นอย่างแน่นอน!

Volume คืออะไร?

---

 Volume คือ ระดับความดังของเสียง (Output) ที่ได้

Volume(โวลุ่ม) คือ สิ่งที่บอกระดับความดังของเสียงที่ผ่านกระบวนการ Process เรียบร้อยแล้ว เป็นการควบคุมเกี่ยวกับปริมาณความดังของเสียง (Output) ที่ได้ ว่าคุณต้องการความดังมากแค่ไหน โดยการปรับเพิ่ม/ลดปริมาณของ โวลุ่ม จะไม่มีผลกระทบต่อโทนของเสียงที่ได้ จะให้เพียงระดับความดัง ที่มากน้อยตามแต่ที่เราต้องการ

ยกตัวอย่างเช่น

หากคุณปรับระดับโวลุ่มของ แอมป์กีต้าร์ ก็เป็นเพียงการปรับระดับความดังของ แอมป์กีต้าร์ เพื่อเพิ่มระดับเสียงกีต้าร์ที่ได้(Output) จะได้แต่ความดังที่มากขึ้นแต่ไม่กระทบต่อโทนเสียงของกีต้าร์ที่ได้นั่นเองครับ

หากคุณอยู่ในรถ และปรับโวลุ่มของเครื่องเสียงรถยนต์ของคุณ ก็จะเป็นการเพิ่มระดับเสียงเพลงในรถของคุณ เพื่อให้ลำโพงภายในรถให้เสียงที่ดังมากขึ้น

สรุปโดยง่ายเลยคือ Volume(โวลุ่ม) จะ เพิ่มเพียงระดับความดังของเสียง(Output) ที่ได้ จะไม่ส่งผลกระทบต่อโทนเสียงแต่อย่างใด ซึ่งจะแตกต่างจาก Gain อย่างชัดเจน..

Gain คืออะไร?

---

Gain คือ ระดับความแรงของสัญญาณ (Input)

Gain (เกน) คือ การเพิ่ม/ลด ระดับของสัญญาณ Input เนื่องจากสัญญาณเสียงที่ได้จากอินพุตอย่าง ไมโครโฟน หรือกีต้าร์ นั้นจะมีความแรงของสัญญาณที่ต่ำมาก จนไม่สามารถนำมาผ่านโปรเซสเซอร์ต่างๆ ได้ จึงจำเป็นต้องใช้วงจรในการขยายสัญญาณเหล่านั้น ซึ่งวงจรในการขยายสัญญาณนั่นก็คือ ปรีแอมป์ ซึ่งบนมิกเซอร์จะใช้ Gain เป็นการกำหนดค่าของปรีแอมป์นั่นเองครับ

โดยเมื่อสัญญาณอินพุตที่ผ่าน ปรีแอมป์(ปรับ Gain) แล้ว จากระดับสัญญาณเสียงแบบ Mic Level ก็จะกลายเป็นสัญญาณเสียงระดับ Line Level ซึ่งเป็นระดับสัญญาณเสียงที่อุปกรณ์โปรเซสเซอร์ต่างๆ ใช้ การปรับระดับความแรงของสัญญาณ(Gain) ก็มีสิ่งที่ต้องระวัง เพราะการเพิ่ม Gain โทนเสียงที่ได้ ก็จะแตกต่างไปจากเดิม

ยกตัวอย่างเช่น

หากคุณปรับเพิ่ม Gain ของแอมป์กีต้าร์ เสียงกีต้าร์ที่ได้จะมีลักษณะของโทนเสียงที่ต่างไปจากเดิม เนื่องจากเสียงจะแตก และมีเสียงรบกวน(Noise) แทรกเข้ามาร่วมกับเสียงกีต้าร์ ซึ่งในบางครั้ง โทนเสียงที่ได้ก็อาจจะถูกใจผู้ฟังมากกว่า ขึ้นอยู่กับแนวเพลงที่เล่น เพราะมันจะให้อารมณ์ที่ค่อนข้างดิบนั่นเองครับ

Gain และ Volume แตกต่างกันยังไง?

---

ในความเป็นจริงแล้ว Gain กับ Volume นั้นเมื่อปรับเพิ่ม ทั้ง 2 อย่างจะให้ความดังของเสียงที่เพิ่มมากขึ้นเหมือนกัน แต่ Gain นั้นจะเป็นการขยายสัญญาณเสียงโดยรวม ซึ่งหมายความว่านอกจากเสียงที่เราต้องการจะดังขึ้นแล้ว เสียงที่เราไม่ต้องการก็จะดังขึ้นเช่นกัน เช่น เสียงรบกวน(Noise) ต่างจาก Volume ที่การปรับเพิ่มจะเป็นการเพิ่มเพียงระดับความดังของเสียงเท่านั้น

โดยการปรับ Gain นั้นเป็นเรื่องที่ค่อนข้างละเอียด มีเทคนิคมากมายที่เราจำเป็นต้องรู้เพื่อที่จะปรับให้ได้อย่างเซียน โดยทีมงานจะให้ทริคเล็กๆ ว่าการปรับ Gain ควรที่จะดู VU Meter หรืออะไรก็ตามที่ทำให้เราเห็นการเคลื่อนที่ของคลื่นเสียง เพื่อที่เราจะได้รู้ว่า เสียงที่เราบันทึกนั้น โดนตัด หรือชนกับ Headroom หรือไม่? ไว้ถ้าบทความนี้มีผู้อ่านที่มากพอ ทีมงานจะมาลงลึกเกี่ยวกับ Gain ให้กับเพื่อนๆ ในบทความถัดๆ ไปครับ

การใช้งาน Gain และ Volume

---

กล่าวโดยสรุปให้คุณเข้าใจได้ง่ายๆ Gain และ Volume นั้นแตกต่างกันที่วัตถุประสงค์ในการใช้งาน และผลกระทบต่อโทนเสียง

Gain : จะถูกใช้ในการปรับค่าความแรงของสัญญาณ Input (อยู่ในขั้นตอนก่อนที่จะเริ่ม Process) เพื่อให้สัญญาณเสียงจาก Input ต่างๆ มีความแรงของสัญญาณมากพอให้คุณสามารถปรับแต่งผ่าน มิกเซอร์ และโปรเซสเซอร์ต่างๆ ได้

โดยสาเหตุที่ Gain จะต้องปรับก่อนที่จะเริ่มทำการ Process เสียงเป็นเพราะการปรับระดับความแรงสัญญาณ(Gain) จะส่งผลกระทบต่อความสะอาด และโทนเสียงที่ได้ ซึ่งเป็นขั้นตอนที่สำคัญอย่างมากที่จะช่วยให้การมิกซ์เสียงของคุณมีคุณภาพมากขึ้น และลดการเกิดปัญหาเสียงรบกวนที่อาจจะตามมา

Volume : จะถูกใช้ในการปรับค่าความดังของเสียงที่ได้ หรือ Output (อยู่ในขั้นตอนหลังจาก Process เสียงเรียบร้อย) เพื่อที่จะปรับความดังของแต่ละชาแนลบนมิกเซอร์ ให้เครื่องดนตรีหรือเสียงร้องในแต่ละชาแนล เข้ากันได้อย่างลงตัวไม่มีเสียงใดที่โดดเด่นเกินไป หรืออาจจะอยากให้เสียงใดเด่นกว่าเสียงใด ก็สามารถปรับได้จาก Volume นั่นเองครับ

เกร็ดความรู้
ในยุคก่อนที่เครื่องเสียงจะเป็นระบบดิจิตอลแบบในปัจจุบัน เราจำเป็นต้องมี ปรีแอมป์ แยกสำหรับ Input เพื่อปรับระดับสัญญาณเสียงให้แรงมากพอ ก่อนที่จะส่งไปมิกซ์เสียงผ่าน มิกเซอร์ได้ แต่ในยุคปัจจุบัน มิกเซอร์โดยส่วนมากจะมี ปรีแอมป์ ติดมาด้วย ช่วยให้เราสามารถต่อ Input เข้ากับมิกเซอร์แล้วปรับระดับสัญญาณ (Gain) ผ่านมิกเซอร์ได้เลย

สรุป

---

• Volume ใช้ในการปรับระดับความดังของเสียงแต่ละชาแนล และเสียงโดยรวม(Master Volume)
• Gain ใช้ในการปรับระดับสัญญาณอินพุต เพื่อให้สามารถใช้งานร่วมกับโปรเซสเซอร์ต่างๆ ได้

การใช้งาน Gain โดยส่วนมากจะทำการตั้งค่าเพียงครั้งเดียว เพื่อหาความแรงของสัญญาณเสียงที่ Sound Engineer ต้องการ ไม่มี Sound Engineer คนไหนที่ปรับระดับความดังของเสียงผ่าน Gain แต่จะปรับระดับความดังของเสียงจาก Fader Volume เท่านั้นครับ!

ขอบคุณข้อมูลสาระความรู้ดีดีจาก Musician On A Mission